اولین نشریه تخصصی آزمون و اندازه‌گیری دکتر فرهنگ هنرور

گزارشی از برگزاری جشن شب NDT و چهارمین کنفرانس آزمون‌های غیر مخرب ایران

دکتر فرهنگ هنرور از برترین اساتید کشور، عضو افتخاري هيآت علمي دانشگاه تورنتو و از اولین متخصصین در حوزه آزمون‌های غیرمخرب در کشور است. با توجه به فعالیت‌های تحقیقاتی ارزشمند و سابقه درخشان صنعتی، ریاست انجمن علمی بازرسی غیرمخرب ایران از ابتدای تأسیس تا به امروز به ایشان محول گردیده است.

جامعه متخصصین آزمون‌های غیرمخرب ايران که پیش از این به عنوان زيرمجموعه‌اي از انجمن جوشکاری ایران فعالیت می‌کرد، این روزها با تلاش و اهتمامی بی‌نظیر برای استقلال و پایداری هر چه بیشتر انجمن NDT ایران در حال فعاليت هستند. هفتمین گردهمایی بزرگ متخصصین و فعالان جامعه NDT کشور توسط انجمن بازرسی غیرمخرب ایران (IRNDT) و با همکاری انجمن صنفی شرکت‌های بازرسی فنی و آزمایش‌های غیرمخرب در یازده دی ماه سال جاری در دانشگاه صنعتی امیرکبیر برگزار شد. اين گردهمايي به مناسبت امضای تفاهم‌ نامه همکاری بین دو انجمن بازرسی غیرمخرب ایران (IRNDT) و انجمن آزمون‌های غیرمخرب آمریکا(ASNT) با عنوان جشن شب NDT برگزار شد. در این گردهمایی اعضای دو انجمن، اساتید دانشگاه‌ها، متخصصین صنعتی، کارشناسان بازرسی فنی و آزمون‌های غیرمخرب، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و غیردولتی از جمله وزارت نیرو، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع هواپیمایی، صنایع خودرو، ریلی و دریایی، صنایع ساخت تجهیزات و مخازن، صنایع انرژی و نیروگاه‌ها، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان انرژی اتمی ایران شركت داشتند و اين گردهمايي همراه با ارائه سخنرانی کلیدی، سمینار علمی و تخصصی، برپایی نمایشگاه جانبی، بحث و تبادل نظر اعضا و با پذیرایی شام و اجرای موسیقی زنده برگزار گردید. برگزاری جشن شب NDT و چهارمین کنفرانس آزمون‌های غیر مخرب بهانه‌ای شد تا دقایقی را در کنار رئیس انجمن بازرسی‌های غیر مخرب ایران، دکتر فرهنگ هنرور سپری کنیم تا اطلاعات بهتر و جامع‌تری از پیشرفت‌ها و موفقیت‌های انجمن بازرسی‌های غیر مخرب ایران چه در داخل کشور و چه در خارج کشور داشته باشیم.

لطفاً از مهمترین دستاوردهای این انجمن در سال 1395 برایمان بگویید.

شاید بتوان مهم‌ترین اتفاق سال 1395 را حضور رسمی انجمن بازرسی غیرمخرب ایران (IRNDT) در کنفرانس جهانی آزمون‌های غیر مخرب به عنوان عضو اصلي ICNDT و نماينده جمهوري اسلامي ايران دانست. این کنفرانس که هر 4 سال یکبار توسط کمیته بین‌المللی ان‌دی‌تی (ICNDT) برگزار می‌شود، امسال هم با حضور بزرگان و پیشکسوتان NDT در شهر مونیخ آلمان برگزار شد. در این دوره برای اولین بار من و آقای مهندس قائمی نایب رئیس انجمن به عنوان نمایندگان انجمن بازرسی غیرمخرب ایران (IRNDT) در جلسات ICNDT شركت كرديم. دو سخنرانی در مورد انجمن IRNDT در این کنفرانس انجام شد. یکی توسط من در يكي از جلسات مجمع عمومي و دیگری توسط آقای مهندس قائمی در مراسم اختتامیه. هم‌چنين ما به عنوان نماينده انجمن و نماينده كشور در رای‌گیری‌هايي كه در جلسات ICNDT به عمل آمد شرکت کردیم. انجمن به عنوان اولین حضور رسمی خود بسیار موفق بود و غرفه انجمن در كنفرانس بسيار مورد استقبال قرار گرفت. در طول کنفرانس ارتباطات خوبی را با نمایندگان انجمن‌های معروف دنیا از جمله آلمان، آمریکا، كره جنوبي و انگلستان برقرار کردیم. در میان روابط بین‌المللی با تمام انجمن‌های NDT در دنیا، برقراری ارتباط با انجمن آزمون‌های غیر مخرب آمریکا اهمیتی دوچندان دارد زيرا فعاليت‌هاي NDT در ايران تا حد زيادي بر اساس استانداردهاي تدوين شده توسط انجمن آزمون‌هاي غيرمخرب آمريكا انجام مي‌شود.

بخش دیگری از فعالیت‌های مهم انجمن در سال جاري مربوط به تدوین استاندارد جامع آموزش NDT توسط کمیته تایید صلاحیت انجمن است که این استاندارد در جشن شب NDT در ديماه سال جاري رونمایی شد. این استاندارد کلیه فعالیت‌های مرتبط با آموزش وصدور گواهینامه را تحت نظارت انجمن خواهد آورد و این موضوع انسجام و نظم مناسبی را به این آموزش‌ها خواهد داد.

فرمودید از میان روابط بین‌المللی انجمن، روابط با انجمن آمریکا اهمیتی دو چندان دارد، علت این امر چیست؟

این اهمیت به این دلیل است که بیشتر آموزش‌های ما در ایران براساس استانداردهایی است که ASNT در این زمینه تدوین کرده است. در حال حاضر در كشور ما افرادی امکان آموزش و صدور گواهینامه بین‌المللی آزمون‌هاي غیرمخرب در سطوح ۱ و ۲ را دارندکه داراي گواهينامه سطح ۳ از ASNT باشند. البته این استاندارد در قالب یک توصیه‌نامه است ولي اعتبار جهاني دارد و تقريباً به عنوان يك استاندارد بين‌المللي تلقي مي‌شود. با برقراری ارتباطات سازنده ما می‌توانیم سیستم آموزشی و استانداردهای آموزش و صدور گواهينامه مورد نیاز خود را با ASNT هماهنگ کنیم. در آزمون‌های غیر مخرب سه سطح 2،1 و 3 وجود دارد و در حال حاضر اگر افرادی بخواهند برای دریافت گواهینامه سطح 3، كه بالاترين سطح است، اقدام کنند، این امر در داخل کشور میسر نیست. ارتباط نزديك‌تر ما با ASNT اين كار را تسهيل خواهد كرد و تلاش ما اين است كه امتحانات سطح ۳ نيز در داخل كشور برگزار شود. انجمن NDT آمریکا قدیمی‌ترین انجمن NDT جهان است که اخیرا 75امین سالگرد فعالیت خود را جشن گرفت. براي حضور در این جشن از انجمن ما نيز به صورت رسمی دعوت شده بود و نماينده ما در اين جشن حضور يافت. تفاهم‌نامه‌ همكاري بين انجمن بازرسي غيرمخرب ايران (IRNDT) و انجمن آزمون‌هاي غيرمخرب آمريكا (ASNT) نيز در همين مراسم به امضا رسيد.

سال‌های تشکیل و استقلال یافتن انجمن بازرسی‌های غیر مخرب ایران و به دنبال آن رشد و ترقی این انجمن در سخت‌ترین شرایط سیاسی و همزمان با تحریم‌های بین‌المللی بود. آیا این موضوع خللی را برای انجمن به وجود ‌آورد؟

عضويت ما در کمیته بین‌المللی NDT شامل بحث تحریم نيست زیرا ما یک انجمن علمی هستیم که می‌خواهیم در سطح جهانی فعالیت کنیم. داشتن ارتباط با انجمن آزمون‌های غیرمخرب آمریکا نيز امری غیر قابل اجتناب است زیرا همان‌طور که گفتم استانداردی که افراد سطح سه در ايران را مجاز به آموزش و صدور گواهینامه بین‌المللی می‌کند، توسط انجمن آزمون‌هاي غيرمخرب آمريكا (ASNT) تدوين شده است. در حال حاضر تقريباً تمامي مراکز آموزشی NDT در كشور بر اساس این استاندارد فعاليت می‌کنند. قسمت دیگر، بحث تمدید گواهینامه سطح سه است. کلیه افرادی که گواهی سطح سه دارند، باید هر 5 سال آن را تمديد کنند. بنابراین در هر شرایطی وجود ارتباط بين متخصصين سطح سه ما و ASNT ضروري خواهد بود. خوشبختانه ايرانياني در ایران یا خارج از کشور با کمیته‌‌های ASNT همكاري دارند و این ارتباطات به ما كمك می‌کند. بعد از برجام هم فضا قدري تعدیل شد و راه‌هايي براي ايجاد ارتباط گشوده شد و توانستیم بحث عقد تفاهم‌نامه با ASNT را پیش ببریم. انجمن ASNT شعبه‌هایی نيز در دنیا دارد كه شعبه خاورميانه آن در حال حاضر در عربستان سعودی است. تا چند سال پيش با انجمن NDT عربستان هم ارتباط داشتیم ولي مدتي است كه اين ارتباط قطع شده است. در حال حاضر، با توجه به شرايط سياسي جهان، بالاخص با روي كار آمدن رئيس جمهور جديد آمريكا، شرایط همكاري با انجمن ASNT چندان روشن نيست.

نکات شایان توجه و حائز اهمیت که در سخنرانی خود در کنفرانس جهانی NDT به آن اشاره فرمودید، چه مواردی بودند؟

در جلسه‌اي مجمع عمومي ICNDT كه من و نايب ریيس انجمن به عنوان نمايندگان جمهوري اسلامي ايران شركت داشتيم، نماينده يكي از چند انجمني كه فرصت ارائه سخنراني يافت بنده بودم. در فرصتي كه به من داده شد، به عنوان عضوي جديد از ICNDT توضيحاتي در مورد سابقه فعاليت‌هاي NDT در ايران و چگونگي شكل‌گيري انجمن بازرسي غيرمخرب ايران ارائه كردم. علاوه بر اين در اين جلسه چند راي‌گيري مهم انجام شد كه يكي از آنها در مورد انتخاب كشوري بود كه كنفرانس جهاني را در سال ۲۰۲۴ برگزار خواهد كرد كه در اين راي‌گيري كشور آرژانتين به عنوان ميزبان كنفرانس ۲۰۴۰ انتخاب شد. لازم به ذكر است كه سخنراني ديگري نيز توسط آقاي مهندس قائمي نايب رئيس انجمن در مراسم اختتاميه كنفرانس انجام شد و در آنجا نيز به سابقه تاسيس انجمن و كنفرانس چهارم انجمن بازرسي غيرمخرب ايران اشاره شد.

در حال حاضر سه انجمن با موضوع آزمون‌های غیر مخرب در ارتباط هستند. انجمن بازرسی‌های غیر مخرب با دیگر انجمن‌های مرتبط در چه بخش‌هایی مشترک و در چه بخش‌هایی مستقل عمل می‌کند؟

در حال حاضر سه انجمن به نوعی با آزمون‌های غیرمخرب یا NDT در ارتباط هستند. یکی انجمن خود ماست که با عنوان انجمن بازرسی غیرمخرب ايران با مجوز وزارت علوم، تحقيقات و فناوري فعالیت می‌کند. انجمن ما ساماندهي كليه فعاليت‌هاي NDT در كشور شامل آموزش، پژوهش، تدوین استاندارد، تاييد صلاحيت افراد و شركت‌ها، صدور گواهينامه‌هاي NDT و ... را به عهده دارد. انجمن دیگر انجمن صنفی شرکت‌های بازرسی فنی و آزمایش‌های غیر مخرب است که اعضای آن کلیه شرکت‌ها، پیمانکاران و فروشندگان تجهیزات آزمون‌های غیر مخرب هستند. انجمن علمی و انجمن صنفی از ابتدای کار همکاری و تعامل بسياري نزديكي با يكديگر داشته‌اند. براي مثال هر چند برگزاری مراسم جشن شب NDT و کنفرانس‌ها برعهده انجمن علمی بوده، اما انجمن صنفی نیز با ما در اين امور همکاری داشته است. یک انجمن دیگر هم داریم، انجمن جوشکاری و آزمايش‌هاي آزمون‌های غیرمخرب. فعالیت این انجمن ابتدا با عنوان انجمن جوشکاری آغاز شد هولي بعد از مدتی به علت كم بودن تعداد متخصصین NDT تصميم گرفته شده كه اين انجمن در امور مربوط به NDT هم ورود پيدا كند. به مرور زمان و با افزایش متخصصین و دارندگان گواهینامه سطح یک، دو و سه در كشور و بالاخص با برگزاری دو کنفرانس بزرگ و موفق NDT در سال‌های 86 و 87، متخصصين NDT به این جمع بندی رسیدند که جامعه NDT توانایی استقلال و فعالیت در قالب یک انجمن مستقل را داراست. بنابراین با همکاری انجمن صنفی گردهمايي حدود ۶۰ نفر از متخصصین و مهندسین این حوزه برگزار شد و یک هیئت 10 نفره براي پایه‌گذاری انجمن آزمون‌های غیر مخرب انتخاب شد. تشكيل انجمن بازرسي غيرمخرب ايران چند سالی به طول انجامید و سرانجام در سال 1391 توانستيم مجوز رسمی تشکیل انجمن بازرسي غيرمخرب ايران را بگیریم.

در جلسات مشترکی که بعد از تشكيل انجمن با انجمن جوشکاری و انجمن صنفی داشتیم، درخواست ما این بوده که انجمن جوشکاری امور مربوط به جوشکاری را، که بسيار هم گسترده است، عهده‌دار شود و امور مربوط به آزمون‌های غیر مخرب را به ما و انجمن صنفی واگذار كند.

سلسه مراتب بودن امور و انجام کارها گاهی امکان تفکیک مراحل مختلف را سخت می‌کند.الگوبرداری سیستمی جهت تسهیل امور داخلی انجمن بر چه اساسی شکل گرفته است؟

ببینید نکته‌ای که ما از ابتدا مدنظر داشتیم و نقطه نظراتی که از طرف هر سه انجمن مطرح شد مبنی بر الگوبرداری از كشورهاي پيشرفته در سازماندهی انجمن‌هاست. اینکه چه انجمن‌هایی با چه عناوین و وظایفی برای جامعه صنعتی و علمی یک کشور مورد نیاز است، در پیشرفته‌ترین کشورهای جهان سال‌ها پیش مطرح، تصميم‌گيري و اجرا شده است. در کشور آامریکا انجمن جوشکاری (AWS) و انجمن آزمون‌های غیر مخرب (ASNT) به صورت مجزا فعالیت می‌کنند و هر دو سازمان‌های بزرگ و معتبری در سطح جهان هستند. در انگلستان هم به همین ترتیب انجمن BINDT آزمون‌های غیرمخرب را مدیریت می‌کند، و TWI مديريت و ساماندهي امور مربوط به جوشکاری را برعهده دارد. در چنین شرایطی ما نمی‌توانیم بنیان تازه‌ای بگذاریم و یک انجمن تلفیقی از این دو موضوع داشته باشیم.

آيا در حال حاضر بحث آموزش، تدوین استانداردها، و برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های داخلی و خارجی بر عهده انجمن بازرسی‌های غیرمخرب است؟

بله، این مسایل در حوزه اختیارات انجمن بازرسی‌ غیرمخرب است. راجع به نامگذاری انجمن هم باید بگویم در ابتدا نام آزمون‌های غیرمخرب را انتخاب کرده بودیم، که البته به دلیل محدودیت‌هایی از جانب وزارت علوم در انتخاب عنوان، آن را به بازرسی‌های غیرمخرب تغییر دادیم. دو اصطلاح NDT و NDI در صنعت اصطلاح‌هایی مترادف هستند و در بیشتر مواقع به جای هم نیز به کار برده می‌شوند. بنابراین ما عنوان انجمن بازرسی‌های غیر مخرب را انتخاب کردیم.

در مورد سایر فعالیت‌های جانبی و برنامه‌های آینده انجمن بفرمایید.

در سال گذشته توانستیم رتبه A را که بالاترین رتبه برای یک انجمن علمی است از كميسيون انجمن‌هاي علمي كشور كسب كنيم. در میان حدود 250 انجمن علمی فعال کشور، تعداد کمی توانسته‌اند حائز این رتبه شوند. این رتبه به ما امتيازات متعددي را خواهد داد كه يكي از آنها اجازه انتشار نشریه علمی- ترویجی و نشریه علمي-پژوهشی است. تصمیمات و برنامه‌های لازم برای هر دوی این نشریات اتخاذ شده است و در حال حاضر شماره اول و دوم اين نشريات در دست تهيه استمنتشر شده است. ما تلاش كرده‌ايم که انجمن ماهیت مستقل خود را حفظ کند و به فرد یا سازمان خاصی وابسته نباشد. همه افراد علاقه‌مند که در حوزه NDT فعاليت می‌کنند بخشی از خانواده NDT هستند و هدف ما حفظ و توسعه و خدمات رساني به آنها است. مهمترین رویداد پیش روی ما تا پایان سال 1395 برگزاری چهارمین کنفرانس آزمون‌های غیرمخرب است. این کنفرانس در تاریخ 8 و 9 اسفند ماه در هتل المپیک تهران با نظارت مستقیم انجمن بازرسی‌ غیرمخرب ايران و با همکاری انجمن صنفی شرکت‌های بازرسی و آزمايش‌هاي غيرمخرب برگزار خواهد شدگردید. آقای ساجیش کومار رئیس کمیته جهانی NDT (ICNDT) و انجمن‌های آلمان و برزیل تا به امروز حمایت خود را از این کنفرانس اعلام کرده‌اند. و بنا داریم از انجمن NDT آمریکا نيز نماینده‌ای را براي حضور در كنفرانس دعوت كنيم. چه در بخش علمی کنفرانس و چه در بخش نمایشگاهی، همچون سال گذشته اعضای خانواده بزرگ NDT در کنار هم خواهند بود تا رويداد تاريخي ديگري را در كشور رقم بزنند.

ممنونم آقای دکتر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، بدون شک با اهتمام شما و همکارانتان آینده‌ای درخشان از آنِ انجمن علمی بازرسی‌های غیر مخرب کشور خواهد بود.

با حمایت خانواده NDT، بدون شک این هدف میسر خواهد بود. از شما و همكارانتان كه در بسط و توسعه NDT ما را ياري مي‌كنيد صميمانه سپاسگزارم و براي شما و همه خوانندگان مجله آرزوي سلامتي و موفقيت روزافزون دارم. سال نو را نيز به شما تبريك ميگويم و اميدوارم كه سال جديد سالي سرشار از موفقيت و سربلندي براي تمامي ملت ايران باشد.