گذر پیروزمندانه از موانع با تکیه بر
مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی



محمدرضا زمانلو
مدیر عامل شرکت طراحی مهندسی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات سایپا (سمتکو)
شرکت "طراحی مهندسی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات سایپا" که با نام اختصاری "سمتکو" شناخته می‌شود، در سال 1354 تحت نام "مرکز تحقیقات صنایع سنگین" و با همکاری مشترک شرکت ماشین‌سازی تبریز و شرکت CMTI هندوستان در شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی در منطقه صنعتی قراملک در زمینی به مساحت 13 هکتار بنا نهاده شد.
در ابتدا هدف از تاسیس شرکت انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و مشاوره‌ای در زمینه‌های طراحی و ساخت تجهیزات مورد نیاز زیر مجموعه وزارت صنایع سنگین وقت بود. این شرکت پس از بهره‌برداری در سال 1362 با توجه به نیاز کشور و جنگ تحمیلی با اتکا به امکانات منحصر به فرد از لحاظ تجهیزات و نیروی انسانی کارآزموده به ارائه خدمات مختلف بر اساس نیاز صنایع مختلف به تجهیزات و ابزارآلات پرداخته است. در سال 1387 سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از صد درصد سهم خود در شرکت سمتکو حدود 66 درصد آن را به شرکت سایپا واگذار نمود و در حال حاضر مابقی آن حدود 34 درصد در اختیار سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است.
شرکت سمتکو با تکیه بر سوابق درخشان، تجربیات ارزشمند و با بهره‌گیری از تخصص مهندسین مجرب با دارا بودن استانداردهای ISO/TS16949-2009  و ISO9001/2008 در تولید قطعات ایمنی و پراهمیت فعالیت دارد. از آن جمله:
- تولید قطعات ترمز خودرو شامل کالیپر ترمز چرخ جلو پراید، سیلندر ترمز اکسل جلو نیسان و سیلندر ترمز اکسل عقب نیسان
- طراحی و ساخت تجهیزات آزمون و کنترل ابعادی مانند انواع گیج‌های ساده و مرکب کنترلی
- طراحی و ساخت ماشین‌آلات تولیدی و ابزارآلات برشی مانند تیغه‎‌های بروچ و انواع مولتی اسپندل‌های مورد استفاده در خطوط تولید صنایع مختلف به ویژه صنایع خودروسازی
- ارائه خدمات آزمایشگاهی مترولوژی مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقاتی صنعتی ایران
- ارائه خدمات متنوع عملیات حرارتی
- ارائه خدمات براده‌برداری بسیار دقیق مانند سنگ‌زنی انواع رزوه و جیگ گرایندینگ.
شرکت سمتکو به عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین تولیدکننده کالیپر ترمز چرخ جلو خودرو پراید در گروه خودروسازی سایپا حدود هشتاد درصد از این بازار را در اختیار دارد. با توجه به اختصاص بیش از 50 درصد بازار خودروی سواری کشور به گروه خودروسازی سایپا، امروزه شرکت سمتکو به عنوان بزرگترین تولیدکننده کالیپر ترمز در سطح کشور در بین شرکت‌های تولید کننده کالیپر ترمز دولتی، نیمه دولتی و خصوصی و همچنین به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز آزمون انواع سیستم های ترمز، بوستر و مستر ترمز ABS/CBS و کالیپر ترمز شناخته شده است. از مشتريان عمده اين شرکت می‌توان شرکت‌هاي گروه معظم سايپا، ايران خودرو، پارس خودرو، گروه بهمن، تراکتور سازي تبريز، ساپکو، سازه‌گستر، ايساکو و سايپا يدک را نام برد.
رسیدن به چنین جایگاهی مرهون عوامل بسیاری است که از آن جمله می‌توان به توسعه زیرساخت‌های تحقیقات و مهندسی، انتقال دانش و فناوری روز دنیا، تربیت و بهره‌گیری مهندسین کارآمد، سرمایه‌گذاری در افزایش ظرفیت تولید، آزمایشگاه‌ها و سیستم‌های اندازه‌گیری اشاره کرد. مهندس زمانلو با پیشینه‌ای طولانی در مدیریت شرکت‌های بزرگ صنعتی و ماشین‌سازی توانسته است با رفع موانع حتی در شرایط سخت تحریم و رکود اقتصادی این مهم را به سرانجام برساند.
پای صحبت‌های مهندس زمانلو مدیر عامل شرکت سمتکو نشسته‌ایم. صنعتگری که بخش بزرگی از عمر خود را در پیچ و خم‌ صنعت گذرانده و موهای سپیدش را از آن به یادگار دارد.   
  • جناب آقای مهندس زمانلو لطفاً در مورد سوابق اجرایی و تجربیات خود بفرمایید.
بنده محمدرضا زمانلو متولد سال 1332 هستم. تحصيلات خود را در مقطع کارشناسي مهندسي متالورژي از دانشگاه صنعتي شريف در سال 1359 و کارشناسي ارشد را در رشته مديريت عالي اجرائي از سازمان مديريت صنعتي در سال 1374 گذرانده‌ام. شروع کار من در صنعت مصادف با تاسيس جهاد سازندگي به فرمان امام خميني(ره) بود. تا سال 1366 با سمت‌های مختلفی همچون مدیر تولید، مدیر اجرایی، کارشناس فنی در صنایع مختلف حضور داشتم. اما شروع کار حرفه‌ای من در جایگاه مدیریت عامل، از سال 1387 و در گروه تراکتورسازي تبريز بود.
از جمله سوابق خود در صنعت می‌توانم به موارد زیر اشاره کنم:
- قبل از 1366: مدير توليد، مدير اجرائي، کارشناسي فني در صنايع مختلف
- 1368-1366: شرکت در دوره کارآموزي ريخته‌گري فلزات آهني و غير آهني در آلمان
- 1387-1368: عضو هيات مديره شرکت ريخته‌گري تراکتورسازي ايران
- 1387-1377: مديرعامل شرکت ريخته‌گري تراکتورسازي ايران
- 1388-1386: عضو هيات مديره شرکت تراکتورسازي ايران
- 1388-1387: مدير عامل شرکت تراکتورسازي ايران
- 1388 تا کنون: مديرعامل و عضو هيات مديره شرکت تولیدی تجهیزات و ابزارآلات سایپا (سمتکو)
  • آغاز فعالیت‌های شرکت سمتکو در چه سالی و در چه زمینه‌ای بود؟ در مسير رشد و توسعه‌ آن تا به امروز چه اقداماتی صورت گرفته است؟
شركت سمتکو در سال 1354 با همكاري مشترك شركت ماشين‌سازي تبريز و شركت CMTI هندوستان در شهر تبريز بنا نهاده شد.
در ابتدا هدف از تاسيس این شركت انجام فعاليت‌هاي تحقيقاتي و مشاوره‌ای در زمينه‌هاي طراحي و ساخت تجهيزات و دستگاه‌هاي مورد نياز شركت‌هاي زير مجموعه وزارت صنايع سنگين وقت بود. اين شركت پس از بهره‌برداري درسال 1362 باتوجه به نياز كشور و جنگ تحميلي، با اتكا به امكانات منحصر به فرد از لحاظ تجهيزات و نيروي انساني كار آزموده، به ارائه خدمات در زمينه‌هاي مختلف براساس نياز صنايع مختلف به طراحی و ساخت تجهيزات و انواع ابزارآلات به‌ ویژه ابزار دقیق پرداخته است.
بعد از مدتی طراحي و ساخت مکانيزم‌ها جهت پشتيباني صنايع ماشين‌سازي، طراحي و ساخت گيج‌هاي کنترلي جهت توليد در برنامه‌کاري اين شرکت قرار گرفت.
بخشی از سوابق اجرایی و روند پیشرفت و توسعه در خط تولید شرکت سمتکو به این شرح است:
- 1353؛ پيشنهاد طرح تاسيس مركز تحقيقات صنايع سنگين
- 1354؛ عقد قراردادي بين ايدرو و انستيتو تحقيقاتي ماشين‌هاي ابزار بنگالور هندوستان1356
- 1356؛ تكميل ساختمان و خريد و نصب ماشين‌آلات و…
- 1363؛ تاسيس شرکت مركز تحقيقات صنايع سنگين 
- 1364؛ ساخت گيج و ابزارآلات دقيق
- 1376؛ توليد کاليپر ترمز پرايد
- 1377؛ توليد سيلندر ترمز عقب و جلو نيسان
- 1378؛ واگذاري سهام از صنايع سنگين به گروه سايپا
- 1379؛ تغيير نام مرکز تحقيقات صنايع سنگين به شركت طراحي مهندسي و ساخت تجهيزات و ابزارآلات سايپا
- 1386؛ توليد کشويي و قيفي نيسان
- 1391؛ توليد کاليپر ترمز تيبا و کالیپر ترمز نیسان
- 1393؛ توليد انبوه کاليپر ترمز پژو 405 و سيلندر ترمز مزدا
- 1394؛ توليد مستر و بوستر پرايد
در طول این سال‌ها همواره و به صورت مستمر اهداف زیر را دنبال کرده‌ایم:
- افزايش سهم از فروش محصولات فعلي
- تدوین دانش فنی طراحی و ساخت انواع سیستم‌های ترمز
- توسعه سبد محصولات و مشتریان
- ارتقای بهره‌وري سازمان با رويکردها توانمندسازي و ارتقای کارکنان، به‌روزآوري ماشين‌آلات موجود، طراحي و ساخت ماشين‌آلات مخصوص به منظور کاهش ايستگاه‌هاي کاري و ....
- حفظ نسبت کارکنان صف (مستقيم توليد) به ستاد و پشتيباني در نسبت 80  به 20
- توسعه محصولات با رويکرد تنوع بخشي به مشتريان
  • چه سوابق ارزشمندی در کارنامه شرکت سمتکو به چشم می‌خورد؟
ما توانسته‌ایم در سال 1390 به رکورد توليد 1،000،000 کاليپر هم‌سنگ برسیم. هم‌چنین از دیگر دستاوردهای مهم شرکت می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- ارائه حداقل يک محصول جديد در سال پس از سال 1390
- حفظ سودآوري سازمان با رويکرد عدم افزايش قيمت نسبت به سال پايه
- عدم اعمال هرگونه تعديل نيروي انساني همانند ساير شرکت‌هاي منطقه‌اي حتی در شرایط تحریم و بحران‌های اقتصادی
- توسعه منابع انسانی و ارتقای سطح تحصيلات کارکنان
- پشتيباني از پروژه‌هاي دانشگاهي در کلاس جهاني (دارنده رتبه سوم جهاني در روبات‌هاي انسان نما در رتبه‌بندی جهاني از کشور آلمان)
  • از تنوع محصولات توليدي و سهم بازار خود را بفرمایید. آيا محصول خاصي وجود دارد که فقط شرکت سمتکو قادر به طراحي و ساخت آن باشد؟
با توجه به آن‌که شرکت "مهندسی و ساخت تجهیزات و ابزارآلات سایپا" در آغاز با هدف رفع نیازهای صنایع مختلف در امور مربوط به فعالیت‌های تحقیقاتی و مهندسی پایه‌گذاری شده بود 
- کاليپر جلو پرايد 95-100% از سهم بازار
- کاليپر جلو تيبا 95-100% از سهم بازار
- کاليپر جلو پژو 25-30% از سهم بازار
- سيلندر عقب نيسان 75% از سهم بازار
- سيلندر عقب مزدا 75% از سهم بازار
- مستر و بوستر پرايد 5-10% از سهم بازار
ضمنا" ساخت برخي از گيج کنترل مخصوص در داخل کشور در انحصار اين شرکت است.
    
  • با توجه به اینکه شرکت سمتکو به عنوان اصلی‌ترین شرکت سازنده کالیپر ترمز خودرو در صنعت خودروسازی شناخته می‌شود؛ چند درصد از سهم بازار را در اختیار دارد؟
این شرکت در حال حاضر بالغ بر 95 درصد کاليپر جلو پرايد، 95-100% کاليپر جلو تيبا، 25-30% کاليپر جلو پژو، 75% سيلندر عقب نيسان، 75% سيلندر عقب مزدا، 5-10% مستر و بوستر پرايد از سهم بازار را در اختیار دارد.
  • به منظور توسعه و گسترش فعالیت‌های شرکت سمتکو چه ارتباطات بین‌المللی صورت گرفته است؟
دستیابی به تخصص بیشتر و دانش و تکنولوژی روز، نیازمند برقراری ارتباط و بهره‌مندی از متخصصین و صنعتگران است. بنابراین در هر زمینه مورد نیاز صنعتی و تخصصی باید به مهندسین و متخصصین همان حوزه رجوع کرد. چه متخصصین داخلی و چه خارجی. بیشتر روابط بین‌المللی ما با کشورهای دیگر به منظور انتقال دانش فنی و علوم مرتبطِ روز بوده و هست. برای مثال ارتباطاتی با شرکت LPR  ايتاليا در حوزه توليد، انتقال دانش فني و تحت ليسانس براي توليد مستر سيلندر، مجموعه شرکت‌های Wooshin و U-Teck کره جنوبي در زمینه کاليپر جلو و عقب، شرکت polyteck  در حوزه قطعات لاستيکي، شرکت Hefei Huaji Auto Parts و همچنين چند برند معتبر ديگر چين به منظور توليد بوستر خلائي، مستر سيلندر، کاليپر جلو، عقب و سيلندر ترمز چرخ عقب خودروهاي جديد از جمله برليانس و SP100  برقرار کرده‌ایم.
هم‌چنین مذاکره و برگزاري جلسات متعددی با برند معتبر اروپايي ZF-TRW  جهت توليد تحت ليسانس کاليپر جلو براي محصولات تندر90 و ساندرو داشته‌ایم.
برنامه کلي شرکت، توليد تحت ليسانس يک برند معتبر جهاني (اروپايي و ترجيحا" آلماني) براي محصولات جديد با تيراژ بالا از مسير CBU به CKD و بازرگاني برندهاي معتبر براي محصولات کم تيراژ است.
  • با توجه به جايگاه ارزشمند شرکت سمتکو در صنعت خودروسازي کشور، وجه تمايز اين شرکت با ساير شرکت‌هاي مشابه و رقیب را در چه عواملی مي‌دانيد؟
نظر به اينکه شرکت سمتکو طراح و توليدکننده انواع گيج‌هاي کنترل براي صنايع مختلف است؛ لذا در اين شرکت مفاهيم اندازه‌گيري و تلرانس‌هاي هندسي در سازمان نهادينه شده است. بنابراين توليد قطعات دقيق و حساس از جمله سيستم‌هاي ترمز و فرمان خودرو به سهولت قابل انجام است.
هم‌چنين با توجه ترکيب نيروي انساني موجود، نسبت تعداد پرسنل صف به ستاد در حد بسيار خوبي قرار داشته و با توجه به روند رو به رشد شاخص مالي و بهره‌وري، هزينه‌هاي سربار پايين بوده و در نتيجه همواره مي‌توان کليه محصولات خود را با قيمتي رقابتي، حتي در مقايسه با شرکت‌هاي چيني ارائه نمايیم. بنابراين مزيت رقابتي شرکت سمتکو توليد با کيفيت عالي و با قيمت رقابتي خواهد بود. به طوري‌ که همواره با رويکرد قيمت هدف (Target Costing) نمونه اوليه، يکروز خط و توليد انبوه را انجام داده‌ایم.
  • برنامه شرکت سمتکو جهت حضور فعال در بازارهای جهانی چگونه است؟
تاکنون مورد قابل ملاحظه‌اي وجود نداشته است. با توجه به افزايش سرمايه شرکت، توانمندي‌هاي سخت‌افزاري در حال ارتقا بوده و برنامه حضور در بازار خودروي OE شرکت‌هاي خودروساز در کشور قفقاز با مشارکت يکي از شرکت‌هاي همکار خارجي، همچنين حضور در بازار AM کشورهاي هدف صادرات گروه سايپا براي انواع خودروی پرايد و تيبا و ايران خودرو براي خودروی سمند هدف‌گذاري شده است.
  • به طور قطع چالش‌ها و سختي‌هايي در دوره مدیریت حضرتعالی وجود داشته است. برنامه شما جهت رفع موانع و مشکلات موجود به چه صورت بوده است؟
مهم‌ترين چالش اين شرکت مديريت بحران در سال‌هاي 1391 و 1392، همچنين بحران سه‌ماهه سوم سال 1394 بود که از طريق مديريت هزينه‌ها و افزايش سهم از فروش محصولات غيرخودرويي بدون هرگونه کاهش يا تعديل در تعداد نيروي انساني و يا کاهش محسوس در ميزان درآمد کارکنان، بحران مديريت گرديد. البته لازم به ذکر است در هیچ یک از مقاطع زمانی با وجود مشکلات مالی پیش آمده و تامین مواد اولیه، کیفیت تولیدات شرکت کاهش نیافته و تمرکز ما همواره بر تامین نیازهای کیفی محصول و رضایت مشتریان بوده است.
  • مهم‌ترين چالش‌هاي پيش رو در توسعه و پيشرفت صنایع کشور را چه مي‌دانيد؟
به نظر بنده مهم‌ترين چالش پيش‌ روي شرکت‌هاي تولیدکننده و مجموعه‌ساز عدم ارتباط موثر با صنایع پیشرفته دنیا و صاحب نام و بهره‌گیری از دانش و تجارب آنهاست. از دیگر چالش‌های جدی صنایع کشور می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بالا بودن زمان ارائه محصولات جديد به دليل عدم وجود مراکز تحقیقاتی و واحدهاي R&D متمرکز
- عدم وجود ارتباط اثربخش بين صنعت و دانشگاه
- تنوع بالاي توليد خودروهاي با تيراژ پايين و عدم توجيه اقتصادی براي توليد انبوه
- واردات خودروهای جديد خارجي ارزان قيمت چيني و گران قيمت اروپايي و آمريکايي از طريق مناطق آزاد و عدم امکان حضور در بازار OE آنها
  • منشور کیفیت شرکت سمتکو چیست و تدابیر حضرتعالی جهت نیل به اهداف تدوین شده چه می‌باشد؟
شركت "طراحي مهندسي و ساخت تجهيزات و ابزارآلات سايپا" به عنوان سازمان دانش محور به منظور ارتقاي توان توليد و اعتلاي برند و افزايش رضايت مندي مشتريان گروه سايپا و ساير ذينفعان، خط مشي خود را که تعيين کننده خطوط و جهت‌گيري اصلي نظام مديريت کيفيت مطابق استاندارد  ISO/TS16949:2009،  ISO9001:2008 است. به شرح ذيل که جهت آگاهي و همکاري کليه کارکنان براي پيشبرد آن اعلام مي‌نمايد.
- ارتقای سطح کيفي محصولات توليدي با هدف دسترسي به ضايعات صفر و رعايت خواسته‌هاي مشتريان در چهارچوب توافقات به عمل آمده.
- اقدام در جهت توسعه سازمان الکترونيک
- بهبود مستمر فرآيندها، سيستم‌ها، روش‌ها و  مصرف بهينه منابع، کاهش هزينه‌هاي کيفي
- توسعه سازمان از نظر کمي و کيفي با افزايش ظرفيت توليد و ايجاد خطوط توليد محصولات جديد
- کارکنان شايسته، دارايي‌هاي اصلي ما هستند با توسعه فرهنگ کيفيت، سطح دانش، مهارت و توانمندي پرسنل از طريق آموزش مستمر و  تامين رضايت آنها، محيطي ايمن، پويا و پر از صداقت و صميميت ايجاد وحفظ نمائيم.
- حفظ حقوق صاحبان سهام از وظايف اصلي ماست و  علاوه بر اين کوشش مي‌نمائيم تا حداکثر ارزش افزوده را در کوتاه مدت و بلند مدت براي آنان ايجاد نمایيم.
- انجام رسالت‌هاي ملي و اجتماعي در کليه زمينه‌ها جهت خدمت به کشور
مسئوليت اجراي سيستم فوق به عهده مدير عامل است که از طريق نماينده مديريت در نظام کيفيت با همکاري مديران شرکت نسبت به حفظ و اطمينان از کارایي و اثر بخشي سيستم مديريت کيفيت اقدام خواهد شد. 
  • محصولات شرکت سمتکو، فوق ایمنی و شامل قطعات مهمي در مجموعه ترمز خودرو است که نقش حفاظت از جان سرنشينان و حفظ ايمني آنها را بر عهده خواهد داشت. براي تضمين کيفيت اين محصولات چه تمهيداتي در نظر گرفته شده است؟
اين شرکت داراي بخش مهندسي در سطح معاونت بوده که با دارا بودن واحدهای طراحي محصول، طراحي فرآيند و تحقيقات کاربردي، طراحي کيفيت محصول را با استفاده از تجهيزات و نرم‌افزارهاي به‌روز انجام داده و کليه مستندات لازم را از طريق جاري‌سازي سيستم APQP انجام می‌دهد. هم‌چنین براي محصول نهايي و کليه قطعات در طرح کنترل، معيارهاي پذيرش و طرح بازرسي، هم‌چنين PFMEA تهيه مي‌گردد.
قطعات و مجموعه‌ها از پيمانکاران و تامين‌کنندگان ارزيابي شده و داراي گريد، تامين مي‌گردد. کالاهاي ورودي مطابق دستورالعمل‌هاي مرتبط و معيارهاي پذيرش(Zero Defects ) مورد کنترل قرار گرفته و در طي فرآيند ماشينکاري و مونتاژ، قطعات با استانداردهای نمونه‌ برداري تعریف شده در فواصل زماني مختلف کنترل شده و گزارش جامعی از سطح کیفی آنها در قالب دستورالعمل‌های کنترل فرآیند آماری (SPC) تهیه می‌گردد.
محصول نهايي پس از عملیات ماشينکاري و مونتاژ نهایی بصورت 100% از نظر عيوب ظاهري کنترل شده و نحوه عملکرد و دوام آن نیز در آزمایشگاه‌های مختلف شرکت مطابق با استانداردهای روز جهانی تحت آزمون‌های متنوع قرار می‌گیرد.
به موازاتِ کليه فعالیت‌های انجام‌شده، واحد تضمين کيفيت مميزي‌هاي سيستمي(داخلي)، فرآيند و محصول را انجام داده و بر صحت و کفايت اجراي ابزارهاي MSA و SPC نظارت مي‌کند. هم‌چنين مميزي شخص سوم نيز بصورت سيستماتيک توسط شرکت‌هاي گواهي دهنده و مشتريان (سايپا، سازه‌گستر، مگاموتور، ساپکو، گروه بهمن و ...) انجام مي‌گيرد.
کليه ماشین‌آلات توليدی و تجهيزات آزمون به صورت منظم و در دوره‌های زمانی معین توسط سازماني مستقل تحت کاليبراسيون قرار گرفته و از نظر کفايت، صلاحيت عملکردی، دقت نتایج نيز توسط واحد مهندسی متد مشتري مورد تصديق قرار گرفته و گواهي تایید صلاحیت تجهیزات آزمون برای هر یک از آنها صادر مي‌گردد.
  • برنامه‌ها و هدف‌گذاري آتی شرکت سمتکو چگونه خواهد بود؟
با توجه به برنامه جامع افزايش سرمايه و الزام سهامداران برنامه‌هاي زير براي آينده شرکت هدف‌گذاري شده‌اند:
- افزايش سهم از فروش مشتريان براي محصولات فعلي
- توسعه سبد محصولات با چشم‌انداز توليد سيستم‌هاي ترمز، فرمان و تعليقSBS(Steering, Brake & Suspension systems)  با استفاده از دانش فني و تحت ليسانس برندهاي معتبر اروپايي و يا پرداخت روياليتي
- افزايش سودآوري از محل افزایش بهره‌وري (توسعه کارکنان، تامين ماشين‌آلات جديد با تکنولوژي بالاتر به منظور کاهش هزينه‌هاي توقف ماشين‌آلات و ارتقای کيفيت)
- بازرگاني محصولات با تيراژ کم برندهاي معتبر اروپايي بصورت CBU
- حضور در بازار قطعات يدکي(AM)

واحد کنترل کيفيت، فني و مهندسي
با مهندس میرمسعود مومنی مدیر کنترل کیفیت شرکت سمتکو به گفتگو نشستیم. ایشان از سال 1380 تا 1388 به مدت هشت سال مدیر طراحی جزئیات و مدیر مهندسی ساخت شرکت کشتی‌سازی ایزوکا بودند و در پروژه‌های ساخت کانتینرهای اقیانوس‌پیما و دو فروند فراورده‌بر نفت‌کش شرکت داشتند. از سال 88 در شرکت سمتکو با عناوین مختلفی چون مدیر کنترل کیفی، مدیر مهندسی و مدیر مونتاژ مشغول به کار شدند. ایشان هم اکنون در سمت مدیریت کنترل کیفیت در این شرکت مشغول به فعالیت هستند. مهندس مومنی در مورد مجموعه آزمایشگاه‌های شرکت سمتکو می‌گوید: این آزمایشگاه‌ها به دو بخش تقسیم می‌شوند. آزمایشگاه مترولوژی کنترل حین تولید، کنترل نهایی، کالیبراسیون گیج‌های تولیدی شرکت و گیج‌هایی که از سایر شرکت‌ها به ما ارجاع داده می‌شود را بر عهده دارد. این آزمایشگاه طبق گواهی تأیید صلاحیت اداره استاندارد فعالیت کرده و می تواند کالیبراسیون ابعادی را برای بیست و یک مشخصه ابعادی و ابزار کنترلی انجام دهد.
بخش دوم آزمایشگاه؛ واحد عملکردی و دوام قطعات ترمز خودرو است که خود به دو آزمایشگاه کالیپر و بوستر ترمز تقسیم‌ می‌شود. کالیپرهایی مثل تیبا، پراید، پژو 405، نیسان، سیلندر ترمز عقب تیبا، سیلندر ترمز عقب نیسان و مزدا جزو تولیدات روتین شرکت سمتکو هستند که در آزمایشگاه عملکردی سیستم سیلندر ترمز و کالیپر ترمز مورد آزمون قرار می‌گیرند.
مستر بوستر نوع ABS پراید نیز آزمایشگاه مجزایی دارد که آزمون های دوام، عملکرد و تعیین مشخصه های کیفی مطابق با استانداردهای Teves, KES, Bosch, … در آن انجام می‌شود.
واحد کالیبراسیون شرکت سمتکو به صورت مستقل و با بهره‌مندی از تخصص مهندسین کار آزموده ابزارهای اندازه‌گیری ابعادی را در بالاترین سطح استانداردهای روز دنیا کالیبره می‌نماید. ابزارهای اندازه‌گیری مانند انواع کولیس، گیج‌های برو نرو، فیکسچرهای کنترلی، مولتی‌گیج‌ها و انواع گیج‌ها در این رده قرار می‌گیرند. برخی از مهم‌ترین تجهیزات مرجع کالیبراسیون این شرکت شامل: دستگاه اندازه‌گیری سه بعدی(CMM)، گیج‌بلوک‌های مختلف، گیج کالیبراتور، زبری‌سنج، میکروسکوپ ابزارسازی، دستگاه‌های UMM، دستگاه ویدیو پروژکتور و ... است.

مهندس مومنی در خصوص اخذ گواهینامه‌های تایید صلاحیت از مراکز و مراجع مورد تایید اداره استاندارد بیان داشتند:
کلیه استانداردها و تاییدیه‌هایی که تاکنون برای مجموعه آزمایشگاهی دریافت گردیده عبارتند از: تایيديه از واحدهاي متد سازه‌گستر و ساپکو، استاندارد ISO 9000 با ويرايش سال 2008 در سال 1395 و استاندراد ISO-TS 16949  با ويرايش سال 2009 در سال 1395. لازم به ذکر با توجه به اعمال تغييرات اساسي در ويرايش جديد ISO 9000 و تبديل ISO-TS 16949 به IATF2016 اجراي آموزش‌هاي لازم به منظور کسب آمادگي براي انجام مميزي مطابق الزامات جديد براي سال 1396 برنامه‌ريزي و هماهنگ شده است.
هم‌اکنون آزمایشگاه‌های ما دارای تأییدیه از اداره استاندارد برای ارائه خدمات است. در حال حاضر پیگیر برنامه اخذ استاندارد ایزو 17025 برای تأیید صلاحیت آزمایشگاه نیز هستیم. البته فعلاً آزمایشگاه مترولوژی مد نظر است. ولی قصد داریم کل آزمایشگاه‌ها تحت استاندارد ایزو 17025 قرار گیرد. آزمایشگاه عملکرد و دوام شرکت سمتکو در قسمت کالیپر و سیلندر ترمز مطابق با استانداردهای KES و استانداردهای کارخانه‌ای پژو و سایر الزامات شرکت‌های سایپا و ساپکو فعالیت دارند. تمامی آزمون‌های تخصصی و عمومی بوستر و مستر ترمز به صورت کاملاً مستقل و استاندارد در آزمایشگاه سمتکو با تاییدیه مشتری و سایر مراجع معتبر انجام می‌پذیرد. تنها بخشی از تجهیزات آزمون مستر سیلندر مطابق با سفارش مشتری و استاندارد قطعات در حال ساخت است.
تعداد تجهیزات آزمون بالاست. از این رو به فعالیت‌های بخش تعمیرات، نگهداری و به‌روزرسانی آنها توجه ویژه‌ای شده است. کارشناسان واحد خدمات فنی به عنوان متولی بخش تعمیر و نگهداری از سطح آموزش‌های حرفه‌ای و تخصصی برخوردارند. بدین صورت که برای هر دستگاه جدیدی که راه‌اندازی می‌شود دوره‌های مختلف را می‌گذرانند.

برنامه توسعه آزمایشگاه مطابق با نظر مدیر کنترل کیفیت سمتکو به شرح زیر تبیین گردید: برنامه‌ شرکت سمتکو در راستای توسعه واحد آزمایشگاه فراهم‌آوری تجهیزات آزمون مربوط به سیلندر ترمز عقب، کالیپر عقب پژو 206 و همینطور کالیپر جلوی رانا است. ارتقای کیفیت دستگاه‌های موجود و همسان‌سازی با الزامات جدیدی که شرکت سازه‌گستر و شرکت ساپکو مقرر کرده‌اند نیز در حال پیگیری است. از جمله این که دستگاه استحکام گشتاور پیچشی شرکت با الزامات جدید شرکت ساپکو مطابقت داشته است. برای ارتقای دستگاه‌های گشتاور پسماند و جابجایی سیار نیز برنامه‌هایی در نظر گرفته شده است.
ایشان رویکرد مدیریت برای طراحی و داخلی‌سازی تجهیزات آزمون را بدین گونه بیان کردند: برنامه‌ای که برای ساخت دستگاه‌ها تدوین شده شامل دو بخش است: استفاده از قابلیت‌های داخلی شرکت و اولویت بعد بهره‌مندی از شرکت‌های باتجربه، معتبر و صاحب نام داخلی در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی است. همواره سعی ما بر این است حتی‌الامکان تجهیزات آزمون را از منابع داخل کشور تأمین نماییم.
کالیبراسیون
علاوه بر موارد اشاره شده، آزمایشگاه شرکت سمتکو با دریافت تاییدیه صلاحیت از اداره استاندارد به عنوان یک آزمایشگاه مرجع در زمینه کالیبراسیون گیج‌های برو نرو، گیج‌های ساده، دهان اژدری، کولیس و سایر ابزار مشابه فعال است.
در مورد تعيين دوره کاليبراسيون سایر تجهیزات با در نظر گرفتن مواردي از جمله: الزام واحد متد مشتري، توصيه سازنده، شرايط محيطي نگهداري تجهيز آزمون (خارج از آزمايشگاه يا داخل آزمايشگاه با شرايط محيطي مناسب)، عدم دقت و خارج شدن از تلرانس، گرايش به فرسودگي تجهيز، حمل و نقل، سوابق تعميراتي، سابقه نتايج مقايسه با ديگر استانداردها، مقدار عدم قطعيت، وضعيت نگهداري (از لحاظ نگهداري بدون آسيب ديدگي) و امتياز اخذ شده بين يک‌ سال (12 تا 25)، هيجده ماه (26 تا 32)، دوسال (33 تا 40)، سه سال (41 تا 50) و تا پنج سال (51 به بالا) متغير مي‌باشد. در مواردي نيز بنا به الزام مشتري دوره کاليبراسيون تا شش‌ماه قابل کاهش است. در خصوص کاليبراسيون تجهيزاتي که در داخل شرکت امکان انجام آن وجود ندارد، از شرکت‌هاي ارائه خدمات کاليبراسيون منطقه‌اي شامل شرکت‌هاي ساخت تراکتور، رسا گستر و صفا صنعت آذربايجان استفاده مي‌گردد. همچنين از شرکت‌هاي مهندسي مهر و سنجش گستر کاوه در تهران نيز خريد خدمات کاليبراسيون صورت مي‌گيرد.
تجهیزات آزمون مستقر در خط تولید
تجهیزات آزمون مربوط به کالیپر ترمز زیر نظر واحد کنترل کیفی هستند. مستر ترمز به دلیل ماهیت فوق ایمنی که دارد دارای آزمون‌های پیچیده و بسیار مهمی است. از آن جمله می‌توان به انواع آزمون‌های مستر بوستر مانند آزمون‌های نشتی (هوا به هوا، غوطه‌وری)، کورس خلاصی، کورس از دست رفته(lost travel)، آزمون‌های عملکردی و ... اشاره کرد که به صورت بلادرنگ با دقت بالا به گونه‌ای منحصر به فرد در کل صنایع داخلی به انجام می‌رسد. برخی ازین تجهیزات به صورتی نوآورانه توسط مهندسین داخل کشور برای اولین بار طراحی و ساخته شده‌اند. این شرکت افتخار آن را دارد تا با اختصاص منابع مناسب در انتقال تکنولوژی، دانش و فناوری تجهیزات آزمون مربوط به بوستر پیشرو باشد. طراحی خط تولید و استقرار تجهیزات آزمون در آن متناسب با اخذ تجارب از شرکت‌های صاحب نام و معتبر دنیاست. صحه‌گذاری و راه‌اندازی خط بر عهده واحد کنترل کیفیت است. این واحد مطابق برنامه‌های تدوین شده و در بازه‌های زمانی مشخص موظف است نتایج و روش آزمون قطعات را بازرسی و اعلام نماید و در ایستگاه نهایی مطابق با چک لیست مربوطه کیفیت قطعات در قالب بازرسی ظاهری و گزارشات آزمایشگاهی مورد ارزیابی و بازنگری مجدد قرار می‌گیرد. بدین طریق احتمال تایید قطعات معیوب و تحویل آن در سبد مشتری ناممکن است.
سه دستگاه آزمون بوستر در خط تولید وجود دارد که آزمون‌های مربوط به عملکرد بوستر شامل تعیین مشخصه نیروی ورودی و خروجی بوستر (input-output performance)، گراف عملکردی بوستر(Jump up, Servo ratio)، مشخصات اعمال فشار سريع  و ... را به ما می‌دهد. همچنین سایر آزمون‌هایی که برای مجموعه بوستر و مستر به صورت همزمان تعریف شده‌اند و اهمیت ویژه‌ای دارند می‌توان به آزمون نشتی بی بار و با بار و کورس خلاصی مجموعه اشاره نمود. در گزارش شماره آتی به تفصیل در خصوص جزییات در خصوص آزمون‌های ذکر شده و فناوری‌های موجود در خطوط تولید و مونتاژ شرکت سمتکو خواهیم پرداخت.
  • لطفاً در مورد امکانات و ماشین‌آلات موجود در کارخانه و هم‌چنین تجهیزات آزمایشگاهی شرکت سمتکو توضیح فرمایید.
محصولات این شرکت بیشتر در حوزه تولید قطعات ایمنی است. بنابراین رعایت و پیاده‌سازی الزامات و مشخصه‌های کیفی از اهمیت زیادی برخوردارند. همین امر سبب توجه بیشتر ما به توسعه زیرساخت‌های مهندسی و کیفی شده است. یکی از این زیرساخت‌ها وجود آزمایشگاه‌های تخصصی است که امکانات و تجهیزات لازم را جهت پوشش الزامات آزمون‌های مندرج در استانداردها و درخواست‌های مشتری آورده شده است. این شرکت در سالیان اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری خوب و با بهره‌مندی از توانمندی بالای بدنه کارشناسی و استفاده از طراحان و سازندگان مجرب داخلی علاوه بر تجهیزات آزمون مجموعه کالیپر ترمز و تجهیزات اندازه‌گیری ابعادی؛ اقدام به طراحی و ساخت کلیه تجهیزات آزمون دوام و عملکرد مجموعه کامل بوستر و مستر ترمز ABS/CBS در بالاترین کیفی نموده است که از نقطه نظر سطح فناوری به کاربرده شده و ادوات مصرفی در کل کشور بی نظیر است. تجهیزات موجود قابلیت انجام بیش از 50 آزمون متنوع و تخصصی دوام، عملکرد و شرایط محیطی مجموعه بوستر و پمپ بوستر را دارا می‌باشند که این تعداد از آزمون‌ها از نظر کمی به صورت متمرکز در یک آزمایشگاه تخصصی بسیار حائز اهمیت و کم نظیر است. ضمن آنکه جهت انجام آزمون های مربوط به محصولات جدید بنا به درخواست مشتریان، تجهیزات دیگری بر اساس الزامات کیفی موجود در حال ساخت است. لازم به ذکر است آزمایشگاه و تجهیزات آزمون این شرکت همواره مورد تایید مشتریان و مراجع استاندارد و ذیصلاح قرار گرفته‌اند.
تجهيزات آزمون و اندازه‌گيري که در حال حاضر در آزمایشگاه‌های شرکت سمتکو مستقر هستند؛ به سه گروه عمده تجهیزات خاص جهت آزمون قطعات خودرو، تجهیزات آزمون عمومی و شرایط محیطی و همچنین ابزار و ادوات اندازه‌گیری ابعادی و تلرانس هندسی تقسیم می‌شوند.
تجهیزات خاص جهت آزمون قطعات خودرو عمدتاً مربوط به آزمون‌های دوام، عملکرد و مشخصه‌های فنی انواع کالیپر خودرو، بوستر و مستر ترمز در حالت CBS و ABS و در حالت کلی در مدول‌های کاهنده سرعت خودرو می‌باشند.
چمبرهای شرایط محیطی (محفظه‌های حرارتی، برودتی و رطوبتی)، انواع سختی‌سنج‌های فلزی و پلیمری، آزمون‌های خواص فیزیکی مواد و سایر تجهیزات مربوط به آزمایشگاه‌های عمومی می‌باشند.
تجهيزات اندازه‌گیری ابعادی نیز شامل: CMM، Profile Projector، UMM و گیج‌های اندازه‌گیری (checking fixture) هستند.
با توجه به گستردگي دامنه آزمون‌های انجام شده در شرکت سمتکو به صورت اجمالی به برخی از آنها اشاره‌ای خواهیم داشت. برآنیم تا در شماره آتی نشریه، به بیان جزئیات و فناوری‌های موجود در حوزه آزمون و اندازه‌گیری شرکت سمتکو بپردازیم.
1- آزمایشگاه خاص قطعات خودرو
کليه تجهيزات توليد، مونتاژ و آزمون در شرکت سمتکو برمبناي استانداردهاي مربوطه و متکی بر دانش بومی مهندسان شرکت طراحي شده و متناسب با نیازهای طراح، ادوات و تجهيزات مکانيکي و الکترونيکي وابسته از بهترین منابع خارجی یا داخلی انتخاب و در اختیار واحد ساخت قرار می‌گیرد. مهندسان برق و کنترل شرکت مسئولیت طراحی سیستم کنترل و نرم‌افزارنویسی تجهیزات را برعهده دارند. در برخی از موارد که نیاز به فناوری‌های خاصی احساس می‌شود که دانش آن در داخل سازمان موجود نیست، این شرکت باهمکاری نخبگان دانشگاه و مهندسان ایرانی نیازهای خود را برطرف می‌نماید. برنامه مدیریت همواره بر انتقال دانش و فناوری به بدنه کارشناسی شرکت بوده است. لذا واحدهای آموزشی در کنار مشاورانی که برای ساخت دستگاه در شرکت حضور داشتند با برگزاری سمینارها و دوره‌های تخصصی اقدام به انتقال دانش فنی به بدنه مهندسی و کارشناسی شرکت می نماید.
- اتاق تميز
اتاق تمیز شرکت سمتکو با الهام از مستندات شرکت LPR توسط پیمانکار بومی طراحی و ساخته شده که تمام شرایط زیر را داراست.
اتاق تمیز فضایی است که در آن شرایط محیطی به لحاظ پارامترهای فیزیکی مورد نظر کنترل می‌شود. بسته به اینکه اتاق تمیز در کدام صنعت  مورد استفاده قرار می‌گیرد، نوع پارامترهای فیزیکی تحت کنترل نیز احتمالا" تغییر کند.
ورود و خروج پرسنل در اتاق تمیز خط مونتاژ مستر سیلندر با ورود و خروج آنها به اتاق تمیز مواد متفاوت است. ورود و خروج پرسنل از طریق ایرلاک (Air Lock) بوده که فضای واسط بین فضای کثیف و اتاق تمیز می‌باشد، انجام می‌گیرد. عبور و خروج مواد (کالا و قطعات) نیز از طریق جعبه عبور (Pass Box) صورت گرفته، که یک درب آن به انبار و درب دیگر به اتاق تمیز باز می‌شود.
درب‌های ایرلاک پرسنل و نیز درب‌های جعبه عبور مواد دارای سیستم اینترلاک است به این معنا که اگر یکی از درب‌ها باز باشد، درب دیگر با دریافت فرمان توسط قفل مغناطیسی بسته خواهد شد. تا هنگامی که درب اول مجددا" بسته شود. این سیستم تضمین کننده عدم تبادل هوای کثیف بیرون با هوای تمیز داخل است، که دارای ذرات آلوده و معلق زیادی می‌باشد.
تمیزی هوای داخل به لحاظ تعداد و سایز ذرات گرد و غبار می‌تواند تضمین کننده این نکته مهم باشد که مونتاژ مستر سیلندر در ایستگاه‌های کاری به صورت کاملا ایزوله انجام گرفته و خروجی ایمن‌تری را در پی خواهد داشت.
فضای داخل اتاق تمیز به‌وسیله سیستم تهویه هوا (فیلترهای Hepa) از طریق یک دستگاه فن کابینت و یک دستگاه فن خروجی به صورت پیوسته در حال گردش و سیرکولاسیون است که باعث می‌شود هوای داخل به‌ صورت مستمر از ذرات آلوده و گرد و غبار تمیز گردد.
لازم به‌ ذکر است پرسنل اتاق تمیز هنگام ورود باید در ایرلاک پرسنل تعویض لباس و کفش نموده و با لباس و کفش مخصوص وارد شوند.
برخی از تجهیزات آزمون مستقر در آزمایشگاه قطعات خودرو:

                                            - دستگاه آزمون اندازه‌گيري گراف بوستر خلأ 





- دستگاه آزمون نشتي 0.5Bar & 5Bar براي آزمون نشتي مستر سيلندر و دستگاه آزمون نشتي مخزن مستر سيلندر برش خلأ  








- دستگاه آزمون دوگانه براي اندازه‌گيري کورس خلاصي و نشتي در مستر سيلندر 










- دستگاه آزمون عملکرد و دوام در دماي محيط 



- دستگاه آزمون دوام در گرمخانه (دماي 120+) و سردخانه (دماي 40-)
- دستگاه آزمون Tevez شامل تست دوام با اعمال سيکلهاي مختلف ABS در دماي محيط، گرمخانه(دماي 120+) و سردخانه(دماي 40-)
  
 
- دستگاه آزمون فشار ناگهاني بوستر
- دستگاه تست شبيه‌ساز خودرو 
- دستگاه آزمون استحکام سنسور سطح روغن، گلويي و ...
- دستگاه آزمون سالت اسپري(استحکام پوشش)
- دستگاه آزمون دينامومتري
- دستگاه آزمون گشتاور پسماند و جابجایی سیال

یکی از قابلیت‌های منحصر به فرد شرکت سمتکو قابلیت و توانمندی سیستم مانیتورینگ، ثبت داده‌ها و تحلیل نتایج آزمون‌ها در تجهیزات آزمون دوام و عملکرد قطعات است. نرم‌افزارهای تجهیزات آزمون، نتایج را به صورت گسترده و دقیق با دامنه وسیعی از اطلاعات عملکردی محصول در اختیار آزمونگر و مهندسان طراح قرار می‌دهند. قابلیت مذکور این امکان را فراهم می‌سازد تا تحلیل مناسبی از سطح کیفی عملکرد و تخمین عمر محصولات فراهم گردد. به عنوان مثال در آزمون "مشخصه نیروی ورودی و خروجی بوستر ترمز" شش مشخصه عملکردی محصول شامل: نسبت نیروی ورودی و خروجی بوستر (نسبت تبدیل)، نیروی خروجی پمپ ترمز، کورس حرکت، میزان فشار خروجی پمپ، دمای محفظه آزمون و میزان خلأ داخلی بوستر در قالب شش گراف مجزا با حساسیت و دقت بالا ترسیم ‌گردد. در این شرایط آزمونگر می‌تواند اثرات متقابل هر یک از مشخصه های آزمون را در دو شرایط مطلق و نسبی مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار دهد.
2- آزمایشگاه عمومی و شرایط محیطی
این آزمایشگاه شامل کلیه تجهیزاتی است که به منظور انجام آزمون‌های عمومی و شرایط محیطی مانند شبیه‌سازی شرایط آب و هوایی (چمبرهای حرارتی و برودتی)، آزمون مه‌نمکی (سالت اسپری)، آزمون‌های رطوبتی، آزمون‌های مخرب، آزمون‌های خواص فیزیکی مواد مانند آزمون‌های کشش، خمش، ضربه، سختی‌سنجی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلیه این تجهیزات مطابق با الزامات مشتری و از مراکز معتبر خریداری شده و به تایید مشتری نیز رسیده است. گستره عملیاتی تجهیزات عمومی قابلیت انجام آزمون محصولات شرکت را دارد.
3- آزمایشگاه اندازه‌گیری ابعادی و تلرانس هندسی
با توجه به قدمت طولانی و سابقه ارزشمند، شرکت سمتکو در سه حوزه طراحی و ساخت گیج‌ها و فیکسچرهای اندازه‌گیری، ارائه خدمات کالیبراسیون و خدمات اندازه‌گیری ابعادی در داخل سازمان همواره پیشرو بوده است.
اهم تجهیزات مستقر در آزمایشگاه اندازه‌گیری ابعادی و هندسی عبارتند از:
- دستگاه اندازه‌گيري CMM
برخی از تجهیزات ساخت گیج به قرار زیر هستند:
- دستگاه سنگ‌زنی پروفیل رزوه رایزهاور
- دستگاه اندازه‌گيري UMM

- گیج های مرکب (مولتی‌گیج)

- دستگاه سنگ‌زني دقيق جيگ گراند
این شرکت طی سالیان اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری خوب و با بهره‌مندی از توانمندی بالای بدنه کارشناسی و استفاده از طراحان و سازندگان مجرب داخلی علاوه بر تجهیزات آزمون مجموعه کالیپر ترمز و تجهیزات اندازه‌گیری ابعادی موجود؛ اقدام به طراحی و ساخت کلیه تجهیزات آزمون دوام و عملکرد مجموعه کامل بوستر و پمپ ترمز ABS/CBS در بالاترین کیفی نموده است که از نقطه نظر سطح فناوری به کاربرده شده و ادوات مصرفی در کل کشور بی‌نظیر است. تجهیزات موجود قابلیت انجام بیش از 50 آزمون متنوع و تخصصی دوام، عملکرد و شرایط محیطی مجموعه بوستر و پمپ بوستر ترمز را دارا می‌باشند که این تعداد از آزمون‌ها از نقطه نظر کمی به صورت متمرکز در یک آزمایشگاه تخصصی بسیار حائز اهمیت و کم نظیر است.